วัดจักรวรรดิ์ อยุธยา

วัดจักรวรรดิ์ อยุธยา

วัดจักรวรรดิ์ หรือวัดเจ้ามอญ ในเขตบริเวณเมืองอโยธยานอกเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา เคยเป็นวัดร้างในสมัยเสียกรุงฯ พ.ศ.2310 ต่อมากรมศิลปากร ได้เข้ามาบูรณะขุดแต่งใน พ.ศ. 2542 - 2544 ถือว่าเป็นวัดขนาดกลาง มีคูน้ำล้อมรอบ 3 ด้าน คือ ทิศเหนือ ทิศตะวันตก และทิศใต้ มีเจดีย์ประธาน 1 องค์ อุโบสถ 1 หลัง และเจดียรายอีก 23 องค์ กำแพง 3 ชั้น

เจดีย์ประธาน
เป็นเจดีย์ทรงระฆังตั้งอยู่บนฐานรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดใหญ่ มีฐานเขียง บัวคว่ำ บัวหงายและชุดมาลัยเถารองรับองค์ระฆัง ด้านบนขององค์ระฆังประดับด้วยลายกลีบบัวรองรับบัลลังก์รูปแปดเหลี่ยม จากการศึกษาทางโบราณคดีพบว่าเป็นเจดีย์ประธานองค์นี้มีการก่อสร้างทับซ้อนกันถึง 3 สมัย

ไม่มีประวัติความเป็นมาที่แน่ชัด พบเพียงว่ามีชื่อวัดเจ้ามอญในทำเนียบพระราชาคณะสมัยอยุธยาตอนต้น จากการวิเคราะแล้วโดยนักวิชาการ โบราณสถานวัดจักรวรรดิ์ประกอบด้วย สิ่งก่อสร้างที่บูรณะแล้วดังนี้

• เจดีย์ประธาน เป็นเจดีย์ขนาดใหญ่สูงประมาณ 26 เมตร ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 22 x 22 เมตร ถัดขึ้นไปเป็นฐานเขียง ฐานปัทม์ มาลัยเถา องค์เจดีย์ทรงระฆังกลมป้อม มีร่องรอยของลวดลายบัวที่คอระฆัง เหนือระฆังเป็นบัลลังก์แปดเหลี่ยม ก้านฉัตรและปล้องไฉนขนาดใหญ่คล้ายกับเจดีย์ประธานวัดกุฎีดาว ซึ่งสันนิษฐานว่าได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ในสมัยเดียวกัน
• อุโบสถ เหลือเฉพาะส่วนฐานขนาดใหญ่รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาด 16 x 30 เมตร มีประตูเข้าออกทางด้านทิศตะวันออกและตะวันตก ด้านละ 2 ทาง
• วิหาร เหลือเฉพาะส่วนฐานรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาด 10 x 18 เมตร ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือของอุโบสถ
• ศาลา หรือเจดีย์ขนาดเล็กเหลือเพียงส่วนฐานอาคารรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 10 x 10 เมตร ตรงแนวกำแพงชั้นในและชั้นกลางทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ของวัด อาจเป็นฐานรากของศาลาลงสู่ท่าน้ำหรือเจดีย์ขนาดเล็ก
• เจดีย์ราย รอบเจดีย์ประธานมีเจดีย์รายรอบอยู่ 16 องค์ ซึ่งก่อนการบูรณะอยู่ในสภาพชำรุดทรุดโทรมทั้งหมด ส่วนใหญ่เหลือเพียงฐานราก ที่เหลือสภาพมองเห็นรูปแบบได้ชัดเจนมี 4 องค์คือ
• เจดีย์ทรงกลมฐานแปดเหลี่ยมที่มุมตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนบนตั้งแต่ก้านฉัตรถึงปลียอดหักไป ที่ฐานเจาะเป็นช่องคูหาโค้งยอดแหลม ถัดจากชั้นฐานเป็นชุดมาลัยเถา บัวปากระฆัง องค์เจดีย์ทรงระฆังกลมเพรียวสูงประมาณ 11.50 เมตร จากการขุดตรวจทางโบราณคดีพบหลักฐานว่า เจดีย์องค์นี้สร้างขึ้นก่อนเจดีย์ประธาน

 

เจดีย์ทรงกลมฐานแปดเหลี่ยม 2 องค์ ทางด้านทิศใต้ องค์หนึ่งสูงประมาณ 9 เมตร ถัดจากฐานเขียงเป็นฐานประดับลายแข้งสิงห์ บัวปากระฆัง และองค์เจดีย์บัลลังก์แปดเหลี่ยม รูปแบบของเจดีย์เป็นแบบศิลปะที่นิยมสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย

นอกจากเจดีย์บริวารแล้ว บนลานปูอิฐทางด้านตะวันออกของเจดีย์ประธานมีฐานรากของเจดีย์รายขนาดเล็กตั้งเรียงรายกันตามแนวทิศเหนือ-ใต้ และฐานรากของเจดีย์รายขนาดเล็กที่มุมกำแพงวัดอีก 4 องค์

กำแพง หลังจากการขุดแต่งแล้วเสร็จพบแนวกำแพงแสดงขอบเขตบริเวณของวัดและกั้นขอบเขตสิ่งก่อสร้างสำคัญดังนี้

• กำแพงขั้นนอกหรือกำแพงวัดมี 3 ด้าน ยกเว้นด้านตะวันออก แนวกำแพงด้านกว้างยาว 50 เมตร ด้านยาวยาว 105 เมตร มีประตูทางเข้าออกวัดที่ด้านใต้และด้านตะวันตก 
• กำแพงชั้นในหรือกำแพงแก้วรอบเจดีย์ประธานองค์เดิม ขอบเขตกำแพงกว้าง 35 เมตร ยาว 55

กำแพงแก้ว

เป็นกำแพงที่ล้อมรอบเขตพุทธาวาส มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง 38 เมตร ยาว 55 เมตร กำแพงแก้วชั้นนี้ เป็นกำแพงแก้วในสมัยการสร้างวัดครั้งแรก ก่อนที่จะมีการขยายพื้นที่วัดในสมัยต่อมา

 

เจดีย์องค์ประธาน สัญลักษณ์สำคัญของวัดจักรวรรดิ์

ค่าธรรมเนียม

ไม่มี

การเดินทาง

อยูติดถนนเทศบาลเมืองอโยธยา ติดกับวัดกุฎีดาว หน้าสำนักงานเทศบาลเมืองอโยธยาและวัดประดู่ทรงธรรม เข้าออกได้ 2 ทาง ในซอยเจดีย์-วัดดุสิตดาราม หรือซอยวัดประดู่ทรงธรรม