วัดใหม่ไชยวิชิต

วัดใหม่ไชยวิชิต

วัดใหม่ไชยวิชิตตั้งอยู่ด้านทิศเหนือของเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยาริมแม่น้ำลพบุรี ปัจจุบันอยู่ในเขตปกครองตำบลท่าวาสุกรี อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา บริเวณที่วัดใหม่ไชยวิชิตตั้งอยู่นั้นเดิมในสมัยอยุธยา เป็นพื้นที่ชานพระนคร กล่าวคือ เป็นพื้นที่ระหว่างพระราชวังหลวงกับแม่น้ำลพบุรี จะมีแนวถนนโบราณปูด้วยอิฐ ชื่อว่า " ถนนประตูดิน " ซึ่งมีแนวจากป้อมปากท่อขนานไปกับกำแพงพระราชวังมาชนฉนวนน้ำท่าวาสุกรีซึ่งเป็นท่าเรือที่ประทับประจำพระราชวังหลวง1 ดังนั้นการสร้างวัดใหม่ไชยวิชิตจึงสร้างทับบนแนวถนนโบราณ และแนวกำแพงวัดบางส่วนได้สร้างทับกำแพงพระราชวังหลวง "ไชยวิชิต" เป็นราชทินนามของตำแหน่งผู้รักษากรุงเก่าในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น 2. "ไชยวิชิต" เป็นราชทินนามของผู้รักษากรุงเก่าในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงปราบดาภิเษกเสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว ทรงยกเมืองกรุงเก่าขึ้นเป็นหัวเมืองจัตวา ทรงโปรดเกล้าฯแต่งตั้ง นายบุนนากแห่งบ้านแม่ลาเป็นผู้รักษากรุงเก่าคนแรก มีบรรดาศักดิ์ถึง "เจ้าพระยา" และมีราชทินนามว่า "ไชยวิชิตสิทธิสงคราม" ต่อมาโปรดให้เจ้าพระยาไชยวิชิตเป็นเจ้าพระยาพลเทพ ไปราชการทัพเมืองปัตตานีภายหลังต้องพระราชอาญาประหารชีวิตในรัชกาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เนื่องจากถูกซัดทอดว่าร่วมคิดการกบฏกับเจ้าฟ้ากรมกษัตรานุชิต ต่อจากนี้ก็ไม่ปรากฏว่าได้แต่งตั้งใครเป็นผู้รักษากรุงในราชทินนามนี้อีก ตำแหน่งผู้รักษากรุงเก่าต่อมาก็ลดบรรดาศักดิ์เป็นเพียง "พระยา" เท่านั้น ต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนสร้อยราชทินนามนี้เป็น "พระยาไชยวิชิตสิทธิศาสตรามหาประเทศราชสุรชาติเสนาบดี" ผู้ที่ดำรงตำแหน่งนี้เป็นคนแรกชื่อ "เผือก" ครั้นมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ เปลี่ยนนามผู้รักษากรุงเก่าเป็นพิเศษ 2 ชื่อ คือ เจ้าพระยามหาศิริธรรมพโลปถัมภ์เทพทวาราวดี ศรีรัตนธาดา มหาปเทศาธิบดี อภัยพิริยปรานุกรมพาหุ ผู้สำเร็จราชการกรุงเก่ากับอีกนามหนึ่งคือพระยาสิงหราชฤทธิไกร ยุตินัยเนติธาดามหาปเทศาธิบดี อภัยพิริยปรากรมพาหุ ผู้รักษากรุงเก่าคนต่อมาก็ได้กลับมาใช้บรรดาศักดิ์และราชทินนาม พระยาไชยวิชิตดังเดิม แต่สร้อยราชทินนามได้เปลี่ยนไปกล่าวคือในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงแต่งตั้งผู้รักษากรุงเก่าตามลำดับคือ พระยาไชยวิชิตสิทธิสาตรามหาปเทศาธิบดี (สิงโต ศกุนะสิงห์) พระยาไชยวิชิตสิทธิศักดามหานคราธิการการ (นาค ณ ป้อมเพชร) และต่อมาในพ.ศ. 2440 พระยาไชยวิชิต (นาค) กราบถวายบังคมลาออกจากหน้าที่ราชการด้วยทุพลภาพจึงโปรดเกล้าฯให้หลวงอนุรักษ์ภูเบศร์ (พร เดชะคุปต์) เป็นผู้รักษากรุงเก่า จนต่อมาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรเป็น "พระยาโบราณบุรานุรักษ์" จนปี พ.ศ. 2449 จึงโปรดเกล้าฯ ให้เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า5 จนถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนราชทินนามเป็น "พระยาโบราณราชธานินทร์" หลังจากนั้นตำแหน่งผู้รักษากรุงเก่ายังคงมีสืบมา หากแต่ราชทินนามและบรรดาศักดิ์ได้รับการปรับเปลี่ยนไปเป็นอย่างอื่น อย่างไรก็ตามใน พ.ศ. 2467 ยังปรากฏว่าทรงพระราชทานราชทินนาม "ไชยวิชิต" แก่พระยาเพชฎา (ขำ ณ ป้อมเพชร) เป็น "พระยาไชยวิชิตวิศิษฐธรรมธาดา" แต่สร้อยราชทินนามเปลี่ยนไป และครั้งนี้ไม่ใช่ตำแหน่งผู้รักษากรุงเก่าแต่เป็นตำแหน่งในกระทรวงยุติธรรม