เรียกอีกชื่อว่า "เขื่อนพองหนีบ" เนื่องจากสร้างข้ามแม่น้ำพองโดย ปิดกั้นลำน้ำพองตรง บริเวณช่องเขา ที่เป็นแนวต่อระหว่าง เทือกเขาภูเก้าและภูพานคำการก่อสร้างเริ่มเมื่อปลายปี พ.ศ. 2506 แล้วเสร็จปลายปี พ.ศ. 2508 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าอุบลรัตน์ราชกัญญาฯ ได้เสด็จไปทรงทำพิธีเปิดเขื่อนเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2509 เป็นเขื่อนเอนกประสงค์ที่ใหญ่ที่สุดในภาคอีสาน มีประโยชน์ในด้านต่างๆ มากมายทั้งการ ผลิตกระแสไฟฟ้า การเกษตร การประมง การป้องกันอุทกภัย

การคมนาคม ตลอดไปจนถึงเป็นที่สำหรับพัก ผ่อนหย่อนใจ ภายในบริเวณมีร้านอาหารมากมายหลายประเภท ตั้งแต่อาหารตามสั่งไปจนถึงส้มตำ แต่ อาหารจานเด็ดก็คือปลานิลซึ่งจับได้ภายในเขื่อนนั่นเอง นำไปประกอบอาหารได้สารพัดประเภท เช่น ปลานิล ชุบเกลือย่าง ต้มยำปลานิล นั่งปูเสื่อรับประทาน แบบสบายๆเข้ากับบรรยากาศ

อ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนอุบลรัตน์มีพื้นที่ถึง 256,000 ไร่ เป็นแหล่งผลิตปลาและสัตว์น้ำจืดแหล่งใหญ่ของ ภาคอีสานแห่งหนึ่ง ช่วงสายของทุกวันที่นี่จะจอแจด้วยรถบรรทุกขนาดเล็กจากจังหวัดขอนแก่น และ จังหวัดใกล้เคียงจอดรอคัดปลาอยู่บริเวณท่าปลา ที่นั่นมีกิจการโรงน้ำแข็งท้องถิ่นสำหรับแช่ ปลาสดกลับไป นอกจากนั้นยังมีปลาร้าซึ่งส่วนใหญ่ทำจากปลาขาวนำมาบรรจุไหมาวางเรียงราย ขายกันอยู่ด้วย

ที่เขื่อนมีบ้านพักบริการ และมีเรือให้เช่าชมทิวทัศน์โดยคิดค่าบริการลำละ 600 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ที่ทำการเขื่อนอุบลรัตน์ โทร. (043) 446231

การเดินทางไปชมเขื่อนไปได้ตามทางหลวงหมายเลข 2 (ขอนแก่น-อุดรธานี) ห่างจากขอนแก่น 26 กม. ถึงหลักกม.ที่ 470-471 จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าสู่เขื่อนอุบลรัตน์อีก 24 กม. รวมระยะทางห่างจากตัวเมือง 50 กม.