ประวัติ

นครสวรรค์ ตั้งอยู่ในภาคเหนือตอนล่าง สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นในสมัยสุโขทัยเป็นราชธานี โดยปรากฏในหลักศิลาจารึกว่า "เมืองพระบาง" ตามชื่อพระพุทธรูปสำคัญคือ พระบาง ซึ่งเคยประดิษฐานอยู่ที่เมืองนี้ชั่วคราว ในสมัยรัชกาลที่ 1 เมืองเดิมนี้อยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา หลังตลาดปากน้ำโพ เป็นเมืองปราการอยู่บนยอดเขา หันหน้าสู่ทิศตะวันออก ได้ชื่อเมืองตามลักษณะที่ตั้งว่า เมืองชอนตะวัน ต่อมาแผ่นดินฝั่งตะวันตกงอกยื่นไปในแม่น้ำมากขึ้นจนชาวเมืองขาดแคลนน้ำ จึงพากันอพยพไปฝั่งตะวันออกใต้เมืองเก่าราว 8 กม.     สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ย้ายกลับไปยังฟากตะวันตก และตั้งเป็นมณฑลนครสวรรค์ขึ้น มีเมืองในปกครอง 8 เมือง จนกระทั่งสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มีการออกพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการ พ.ศ. 2476 จึงได้ยุบเลิกมณฑล นครสวรรค์จึงมีฐานะเป็นจังหวัด

การปกครอง

มีพื้นที่ 9597.7 ตรกม. ภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำ มีป่าไม้อยู่ทางทิศตะวันตก และทิศตะวันออก แบ่งการปกครองออกเป็น 12 อำเภอ และ 2 กิ่งอำเภอ คือ อำเภอเมืองนครสวรรค์ อำเภอลาดยาว อำเภอตาคลี อำเภอชุมแสง อำเภอบรรพตพิสัย อำเภอท่าตะโก อำเภอพยุหะคีรี อำเภอไพศาล อำเภอหนองบัว อำเภอตากฟ้า อำเภอโกรกพระ อำเภอเก้าเลี้ยว และกิ่งอำเภอแม่วงก์ กิ่งอำเภอแม่เปิน

อาณาเขต

ทิศเหนือ             จดจังหวัดกำแพงเพชรและพิจิตร
ทิศใต้                จดจังหวัดอุทัยธานี ชัยนาท สิงห์บุรี และลพบุรี
ทิศตะวันออก        จดจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี
ทิศตะวันตก         จดจังหวัดตาก